Chuyển thể từ cuốn tiểu sử Dalton Trumbo của nhà báo Bruce Alexander Cook, bộ phim Trumbo do đạo diễn Jay Roach thực hiện, đề cập tới cuộc đời một trong những nhà biên kịch nổi tiếng và nhiều sóng gió bậc nhất Hollywood.

Dalton Trumbo là người nổi danh qua nhiều kịch bản phim xuất sắc từng giành giải Oscar như Roman Holiday (1953) hay The Brave One (1956). Nhưng nhà biên kịch còn được biết đến với tư cách là thành viên của The Hollywood Ten, nhóm mười nghệ sĩ Hollywood đầu tiên bị kết tội coi thường Quốc hội nước Mỹ vì từ chối trả lời mối quan hệ giữa họ với Đảng Cộng sản.

Trumbo là tác phẩm tiểu sử về nhà biên kịch Dalton Trumbo, đồng thời hé lộ thời kỳ Hollywood chìm trong sóng gió vì các luồng tư tưởng chính trị đối lập trong thập niên 1940-1950. Ảnh: Bleecker Street.

Trong thập niên 1940-1950, các nghệ sĩ của The Hollywood Ten bị cộng đồng điện ảnh đưa vào danh sách đen (Hollywood blacklist). Họ bị hủy hợp đồng, không thể làm việc và kiếm tiền bằng nghề nghiệp yêu thích, cũng như bị nhiều người bạn thân thiết một thời xa lánh, phủ nhận.

Là tên tuổi tiêu biểu nhất của nhóm The Hollywood Ten, Dalton Trumbo (Bryan Cranston) và bạn đồng nghiệp cùng chí hướng Arlen Hird (Louis C.K.) chịu rất nhiều sức ép từ những người mang quan điểm chính trị đối lập như Hedda Hopper (Helen Mirren) hay John Wayne (David James Elliott).

Mất việc, bị coi là “gián điệp” của Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh đang ở giai đoạn cao trào, Dalton Trumbo cùng vợ (Diane Lane) buộc phải từ bỏ cuộc sống sung túc của một nhà biên kịch đắt hàng nơi trang trại rộng lớn. Họ chuyển tới căn nhà nhỏ vùng ngoại ô, giữa sự thù địch của hàng xóm. Để kiếm sống, Trumbo nay phải lao động cật lực bằng việc sửa sang những kịch bản nghèo nàn, hoặc viết các tác phẩm dạng “mỳ ăn liền” cho hãng phim kinh phí thấp của Frank King (John Goodman).

Dù bị chèn ép đủ đường, Dalton Trumbo vẫn vượt qua quãng thời gian khó khăn nhất trong cuộc đời để sau đó vươn lên, giành lấy những vinh quang mới. Ảnh: Bleecker Street

Áp lực công việc còn đi kèm với áp lực cuộc sống, khi những ngày làm việc triền miên không ngừng nghỉ của Trumbo khiến ông trở nên xa lạ với chính gia đình mình, đặc biệt là với cô con gái lớn đầy cá tính Nikola (Elle Fanning). Bên cạnh đó, việc ông hạ mình chắp bút cho các kịch bản rẻ tiền khiến nhà biên kịch vấp phải lời trách móc về hoài bão nghệ thuật từ chính người bạn thân Arlen Hird.

Liệu động lực nào đã khiến Dalton Trumbo vượt qua ngần ấy áp lực để tiếp tục cống hiến, để rồi lại được ghi danh với nhiều bộ phim xuất sắc sau đó như Spartacus (1960) hay Exodus (1960)?

Khi Bryan Cranston tỏa sáng trên màn ảnh rộng

Trong làng truyền hình nước Mỹ, Bryan Cranston là một trong những ngôi sao sáng giá nhất với hàng loạt các vai diễn đáng nhớ trong Malcolm in the Middle, Seinfeld, và đặc biệt là nhân vật Walter White trong series Breaking Bad. Sau khi loạt phim mang đề tài chất kích thích khép lại năm 2013, công chúng và giới phê bình hy vọng được chứng kiến ông tiếp tục tỏa sáng trên màn ảnh rộng.

Sau khi không để lại nhiều ấn tượng trong bom tấn Godzilla (2014), Bryan Cranston rốt cuộc cũng đáp lại được kỳ vọng ấy với Trumbo. Tuy kịch bản chưa thực sự mạch lạc khiến vai diễn của Cranston không có nhiều điểm nhấn về mặt cảm xúc, nhưng ông vẫn thành công lột tả hình tượng nhà biên kịch Dalton Trumbo mạnh mẽ, sắc sảo trong giai đoạn khó khăn nhất cuộc đời.

Bryan Cranston là gương mặt quen thuộc trên màn ảnh nhỏ, đặc biệt qua series ăn khách mang đề tài chất kích thích Breaking Bad. Ảnh: AP

Sau khi xem đoạn trả lời phỏng vấn của Dalton Trumbo ngoài đời thực được lồng vào phần kết phim, người xem hẳn phải thừa nhận rằng, tuy có bề ngoài không thực sự tương đồng, nhưng Bryan Cranston đã nắm bắt được hình ảnh của nhân vật, từ điệu bộ, cử chỉ, giọng nói, cho tới thần thái.

Khả năng nhập vai của tài tử 59 tuổi giúp khán giả hiểu được tâm trạng ngổn ngang trăm bề của Dalton Trumbo. Mỗi nếp nhăn trên khuôn mặt nhân vật chính là một cuộc tranh đấu nội tâm, giữa sự nghiệp và gia đình, giữa lòng trung thành với bạn bè, giữa lý tưởng với thực tại nghiệt ngã của cuộc sống, giữa khát vọng về những giá trị nghệ thuật chân chính với nhu cầu vật chất đời thường.

Những cảnh phim đầy tâm trạng, tình cảm khi Dalton Trumbo đối diện với con gái, hay bài phát biểu ở cuối phim của ông, có lẽ sẽ còn đọng lại lâu trong tâm trí người xem. Nên chuyện Viện hàn lâm Khoa học Nghệ thuật và Điện ảnh nước Mỹ trao cho Bryan Cranston đề cử hạng mục Nam diễn viên chính xuất sắc tại Oscar 2016 có lẽ không phải là điều gì quá ngạc nhiên.

Bổ sung cho sự mạnh mẽ của Bryan Cranston trong vai Dalton Trumbo là một Diane Lane tinh tế, lạc quan trong vai Cleo Fincher Trumbo, vợ của Dalton. Dù không có nhiều đất diễn, vai diễn ít thoại nhưng đầy biểu cảm đủ để khán giả cảm nhận được lý do Cleo có thể sống với một nghệ sĩ khó tính và ham công tiếc việc như Dalton Trumbo suốt 38 năm trời, từ lúc ông bị liệt vào danh sách đen cho tới khi nhắm mắt xuôi tay.

Bryan Cranston và Diane Lane thành công trong việc lột tả hai vợ chồng Trumbo trong phim. Ảnh: Bleecker Street

Bên cạnh bộ đôi Bryan Cranston - Diane Lane, dàn diễn viên phụ của Trumbo còn nhiều cái tên xuất sắc khác như Louis C.K., Helen Mirren và Michael Stuhlbarg. Trên thực tế, kịch bản mộc mạc của Trumbo chưa đem lại sự đa diện cần thiết cho các nhân vật như Hedda Hopper hay Arlen Hird, hoặc tạo dựng được động cơ và mục đích hành động cho họ với luồng tư tưởng chính trị tương ứng.

Nhưng bằng tài năng kiệt xuất, Helen Mirren và Louis C.K. vẫn đủ sức tạo ra hai hình ảnh hoàn toàn tương phản, giúp tái hiện không khí của giai đoạn lịch sử đầy biến động tại nước Mỹ, cũng như những áp lực mà nhân vật chính Dalton Trumbo phải trải qua.

Vai diễn nhiều màu sắc và đáng nhớ nhất trong tuyến nhân vật phụ có lẽ thuộc về ngôi sao điện ảnh Edward G. Robinson do Michael Stuhlbarg thủ vai. Là người hết mình vì bạn bè nhưng đồng thời coi trọng và cần nghề diễn hơn tất thảy mọi thứ, Robinson phải đưa ra những lựa chọn rất đỗi khó khăn. Bằng đôi mắt sâu lắng, Michael Stuhlbarg đã thể hiện truyền cảm hình ảnh đa chiều ấy của nhân vật Robinson, bất chấp thời lượng diễn xuất hạn hẹp.

Thành công một nửa

Nói tới những năm tháng đầy phức tạp của giai đoạn “Hollywood blacklist”, người ta thường nhớ tới hình ảnh nhiều nghệ sĩ đã khoanh tay không chào đón đạo diễn huyền thoại Elia Kazan lên nhận giải thưởng Oscar danh dự vào năm 1999. Họ cho rằng chính lời khai của Kazan đã đẩy nhiều đồng nghiệp của ông vào “danh sách đen” năm xưa. Dù đúng hay sai, sự kiện đó cho thấy vết sẹo để lại từ tổn thương tinh thần trong giới điện ảnh Hollywood, khi những tình bạn, tình đồng nghiệp rạn nứt trước đó nửa thế kỷ, vẫn còn tồn tại.

Không rõ có phải vì thế hay không mà chưa có nhiều tác phẩm điện ảnh Hollywood đề cập trực tiếp tới đề tài “Hollywood blacklist”, bất chấp thực tế rằng những câu chuyện cay đắng về sự phản bội, sự chà đạp về mặt tinh thần là mảnh đất màu mỡ cho dòng phim chính kịch. Bởi vậy đến với Trumbo, công chúng từng mong đợi rằng bộ phim sẽ tái hiện bối cảnh sôi động của Hollywood trong quãng thời gian đen tối, cũng như số phận của những cái tên bị liệt vào nhóm The Hollywood Ten.

Trumbo có thể đem đề cử Oscar tới cho cá nhân Bryan Cranston, nhưng tác phẩm chưa lột tả được hết sự phức tạp của quãng thời gian biến động tại Hollywood. Ảnh: Bleecker Street

Xét trên phương diện ấy, Trumbo mới chỉ thành công một nửa, khi tạo dựng được không khí căng thẳng của giới điện ảnh nước Mỹ trong thập niên 1940-1950. Những luồng tư tưởng chính trị đối lập cứ thế len lỏi vào từng ngóc ngách trong Hollywood, đẩy nhiều người từ chỗ là bạn, là đồng nghiệp thân thiết, tới tình thế phải chối bỏ, thậm chí từ mặt nhau.

Tuy nhiên, kịch bản của Trumbo lại thiếu điểm nhấn và có phần rời rạc, chưa tạo ra được cao trào cần thiết để làm nổi bật số phận những nghệ sĩ bị cuốn vào vòng xoáy của nghi ngờ và thù hận. Việc bộ phim tập trung rất nhiều thời lượng và chất liệu để mô tả hình ảnh của Dalton Trumbo cũng khiến các nhân vật khác trở nên thiếu chiều sâu.

Đây được coi là tác phẩm tiểu sử về cuộc đời Dalton Trumbo, nhưng ngay cả với nhân vật trung tâm, phim cũng mới chỉ thành công trong việc khắc họa sức làm việc phi thường và tình yêu vô tận mà ông dành cho gia đình và bạn bè, chứ chưa thực sự đào sâu những suy tư, trăn trở về mặt nghề nghiệp và lý tưởng trong giai đoạn ông nằm trong danh sách đen.

Sự lồng ghép chưa hợp lý yếu tố hài hước vào cấu trúc chính kịch của đạo diễn Jay Roach có thể khiến khán giả cảm thấy chới với vì khó nắm bắt được thông điệp chung từ Trumbo. Sự bất cần tới mức hài hước của ông chủ hãng phim Frank King có thể đem tới cho khán giả những nụ cười giải tỏa cần thiết, nhưng chúng không thực sự đóng góp được nhiều cho tổng thể nội dung tác phẩm.

Có lẽ khán giả sẽ tiếp tục phải chờ đợi một tác phẩm khác, để có thể thực sự hiểu và cảm nhận rõ hơn giai đoạn khó khăn nhất của Hollywood trong thế kỷ XX. Còn với Trumbo, xin được chúc mừng Bryan Cranston khi ông đã có đề cử Oscar đầu tiên sau hơn ba thập kỷ đi diễn.

Zing.vn đánh giá: 3,5/5