Với người dân Quảng Bình, cái tên Vũng Chùa luôn đi kèm với Đảo Yến, hòn đảo nhỏ cách bờ chỉ một cây số như bức bình phong che chắn gió bão. Còn gọi là Vũng Chùa bởi vì vùng biển này quanh năm yên bình và hàng trăm năm trước có một ngôi chùa linh thiêng nhưng nay chỉ còn lại phần nền.

Dù chỉ cách quốc lộ 1A vài cây số nhưng vùng biển nơi Đại tướng an nghỉ từ xưa tới nay thưa thớt dân cư, còn ngoài Đảo Yến chỉ có những đàn chim yến tìm về làm tổ.

Con đường dẫn vào biển Vũng Chùa.

Vùng vịnh nước xanh ngăn ngắt, sóng vỗ êm đềm này từ xưa đã được biết tới như chốn địa linh với thế núi hùng vĩ vươn ra tới biển. Đó là núi Thọ nối liền núi Sú tiếp nối mũi Rồng tạo thành một cánh cung vững chãi đâm ra Biển Đông, che chắn gió đông bắc; dưới chân là bãi biển cát trắng vàng trải dài tít tắp, cây cối xanh tươi.

Con đường dẫn từ quốc lộ vào đây đã hoàn thành để du khách có thể ngắm tháp chuông, khu nhà lưu niệm và cánh rừng thông. Đứng ở gác chuông phóng tầm mắt ra xa, du khách được nhìn ngắm cảnh quan tuyệt vời, nơi trời, biển và núi giao hòa giữa màu xanh trong bất tận.

Vì là điểm du lịch khá mới mẻ nên Vũng Chùa còn khá hoang sơ, nước biển sạch tinh, bãi cát dài mượt mà. Đây cũng là nơi nhiều tàu thuyền đánh cá cập bến mang về hải sản tươi ngon.

Xưa kia, Vũng Chùa nổi tiếng với những sản vật dùng để cung tiến triều đình. Theo sách Đại Nam nhất thống chí, đặc sản nơi đây ngoài yến sào, sò huyết, tôm hùm còn có loài “cửu khổng quyết minh” hay còn gọi là bào ngư, là những sản vật thường mang đi cung tiến triều đình.

Vùng đất này được người dân nơi đây coi là linh thiêng, bởi tương truyền năm xưa vua Lê Thánh Tông xuất thủy quân đánh Chiêm Thành đã dừng lại nơi đây lập đàn thần linh phù hộ. Khi chiến thắng trở về, nhà vua về đây lập đàn tạ ơn đất trời.

Đảo Yến nhìn từ trên thuyền.

Du khách thuê thuyền đi từ Vũng Chùa ra Đảo Yến chỉ mất hơn 20 phút. Giữa đại dương bao la, Đảo Yến nổi lên như viên ngọc xanh chưa mài giũa. Vẻ đẹp thơ mộng, nguyên sơ đến từ bờ cát, rặng phi lao ven biển và cánh chim yến chao liệng trên bầu trời.

Mặt nhìn vào đất liền của Đảo Yến là những bãi cát chạy dài và một triền núi thấp. Mặt hướng ra Biển Đông có nhiều bãi đá hùng vĩ, nhờ sóng biển tạo nên nhiều hình thù thú vị khác nhau.

Tuy động, thực vật trên đảo không quá phong phú và đa dạng nhưng lại rất hấp dẫn khi được chim yến chọn làm nơi cư ngụ. Du khách có thể tận mắt chiêm ngưỡng từng đàn chim yến ríu rít nhảy múa trên đỉnh đầu. Mùa chim yến làm tổ, nơi đây còn vang vọng tiếng hót líu lo như gọi bạn. Trên đảo không có dân ở, chỉ có vài công nhân từ Nha Trang ra đây dựng trại để khai thác yến.