Nhà tổ chức Oscar từng hứa năm 2016 sẽ là lễ trao giải “đa dạng chủng tộc và màu da nhất từ trước đến nay” tuy nhiên năm ngoái khi danh sách đề cử được công bố, không ít khán giả vẫn “lắc đầu ngao ngán” khi nhìn thấy trên bảng đề cử vẫn chỉ là những gương mặt da trắng. 

Trong 3 năm trở lại đây, không có ứng cử viên da màu nào có mặt trong các hạng mục diễn viên chính và đạo diễn. Đặc biệt 2014, không có một gương mặt da màu nào trong các hạng mục lớn, kể cả những cái tên đầy tiềm năng như Will Smith trong Concussion, Michael B. Jordan của Creed, Idris Elba trong Beasts of No Nation hay Samuel L. Jackson với The Hateful Eight.

Dàn ứng cử viên toàn da trắng tại Oscar 2016. Ảnh: Ibtimes.

Đứng trước những chỉ trích nặng nề về việc phân biệt sắc tộc, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Mỹ đã bắt đầu thực hiện những nỗ lực đa dạng hóa màu da và chủng tộc tại những hạng mục đề cử quan trọng.

Trước đó, Viện cũng đã cố gắng đa dạng thành phần ban giám khảo. Hiện có khoảng 41% người da màu và 46% phụ nữ trong 683 thành viên mới gia nhập Viện. Tỉ lệ người da trắng nắm quyền giữ phiếu bầu cho mùa Oscar năm nay từ 95% giảm xuống còn 89%.

Cụm hashtag #OscarsSoBlack (Oscar nhiều da màu) hoặc ít nhất là #OscarsMoreDiverse (Oscar đa dạng hơn) đang được giới chuyên môn và công chúng nhắc đến nhiều hơn sau những nỗ lực đáng chú ý của Viện.

Mặc dù trong hạng mục nữ diễn viên tiềm năng của Oscar không hề xuất hiện bất kỳ nữ diễn viên da màu nào. Tuy nhiên số lượng nam diễn viên và đạo diễn da màu được chú ý trong năm nay lại nhiều hơn hẳn những năm trước.

Bên cạnh đó với sự góp mặt của những bộ phim có chủ đề xoay quanh cuộc sống người da màu, hiện đang là những ứng cử viên sáng giá tại Oscar năm nay như Moonlight, Hidden Figures, Fences và Loving, khán giả có quyền hy vọng sẽ được chứng kiến một lễ trao giải công bằng và đa dạng hơn.

Moonlight được kỳ vọng sẽ thắng giải tại Oscar 2017.

Moonlight là bộ phim nói về những mâu thuẫn nội tâm của nhân vật chính Chiron, tái hiện chân thật cuộc đời của một cậu bé da màu luôn giữ trọn vẹn niềm tin với Chúa. Nhưng sau này khi lớn lên, anh phát hiện mình là một người đồng tính và đối diện với những giằng xé nội tâm và trong những mối quan hệ với gia đình.

Chiến thắng lớn ở Gotham – giải thưởng dành cho những tác phẩm điện ảnh độc lập hay nhất trong năm đã giúp cho đạo diễn da màu Barry Jenkins “rộng cửa” hơn Oscar với hạng mục Phim hay nhất hoặc Đạo diễn xuất sắc nhất.

Loving được chỉ đạo bởi đạo diễn trẻ Jeff Nichols với sự diễn xuất của nam diễn viên Joel Edgerton và người đẹp da màu Ruth Negga, xoay quanh câu chuyện đấu tranh của một cặp vợ chồng khi họ bị bắt giữ vì vi phạm luật hôn nhân giữa các chủng tộc.

Bộ phim Hidden Figures tôn vinh vai trò của người phụ nữ da màu trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật tại Mỹ trong những năm 1960. Linh hồn của bộ phim chính là vai diễn nhà toán học Katherine Johnson được Taraji P. Henson đảm nhiệm. Taraji P. Henson cũng được ưu ái liệt vào danh sách ứng cử viên tiềm năng cho đề cử Oscar.

Bên cạnh 3 tác phẩm nổi bật nhất thì sự góp mặt của Fences dưới sự chỉ đạo của nam đạo diễn da màu Denzel Washington cũng là điểm đáng chú ý. Vì đây được xem là bộ phim đấu tranh chủng tộc thẳng thắn và gay gắt nhất trong năm nay.

Câu chuyện xoay quanh gia đình của ông bố người Mỹ gốc Phi tên là Troy. Ông đã làm tất cả mọi cách để có thể giúp cho gia đình mình thoát khỏi sự kì thị chủng tộc tại Mỹ những năm 1950 cùng với những biến cố lớn trong thời điểm đó.

Fences cũng là tác phẩm nhiều bí ẩn tại Oscar năm nay. Ảnh: Deadline.

Tuy nhiên nỗ lực cân bằng “màu da” tại Oscar vẫn nhận được một số quan điểm trái chiều khác như ý kiến nói rằng một giải thưởng điện ảnh vốn chỉ dành cho những cá nhân và tác phẩm thật sự xuất sắc và có giá trị chứ không nhất thiết phải “cào bằng, ban bố” để thỏa mãn số đông.

Như nữ diễn viên từng 2 lần đoạt Oscar và giờ đây chính trị gia Glenda Jackson từng nói trên báo chí rằng thật sự việc người thắng giải Oscar là da trắng hay da màu thì cũng không ảnh hưởng nhiều đến thế giới. “Dù 12 Years a Slave hay Selma được vinh danh thì hàng ngày vẫn có đầy những người da màu bị giết hại một cách oan ức trên đường phố Mỹ”, Glenda Jackson bày tỏ.

Việc cân bằng giữa một giải thưởng nghệ thuật và giải thưởng hướng đến xã hội là điều không hề đơn giản vì chưa chắc những giá trị nghệ thuật và những giá trị nhân văn mà xã hội Mỹ muốn hướng đến đã giao thoa với nhau.

Hơn nữa việc thay đổi truyền thống của một lễ giao trải đã có gần 100 năm lịch sử là việc không thể làm trong một sớm một chiều.