Cách đây 3 năm, cũng vào khoảng thời gian này, trong một café quen, Trần Lập nói rằng anh đang viết tự truyện. Anh bắt tôi đoán tên của cuốn sách. Tôi, nhăn mặt vì hai chữ lão thành đầy dự báo: “tự truyện”, nhưng vẫn đùa anh: “Dark side of The Wall?” (nhại tên album Dark side of the moon của Pink Floyd). Anh cười hiền, mắt nheo, đã rõ chân chim: “Chú đoán gần đúng đúng rồi đấy.”

Bên kia Bức Tường ra đời không lâu sau đó. Tôi chưa có dịp nào nói với anh tôi đọc không hết nửa cuốn. Những gì tôi cần biết về Trần Lập, tôi không tìm trong sách, dẫu là tự tay anh viết. 

Tôi thích nhạc rock. Anh là một rocker nổi tiếng. Nhưng anh và tôi không có mối quan hệ giữa thần tượng và người hâm mộ. Tôi chụp hình anh biểu diễn trong một đêm Rock Storm năm 2008. Chương trình anh làm đạo diễn. Tôi lên mạng, viết blog chê anh đánh mất mình trong chính bài hát anh viết. Đó là những năm tháng anh rời xa Bức Tường. 

Một người coi trọng truyền thông như anh, chắc chắn sẽ đọc. Tôi tặc lưỡi. 

Từ đó, anh hẹn tôi uống cà phê thường xuyên. Tôi bất ngờ. Chưa một buổi cà phê nào anh hay tôi nhắc về chuyện ấy. Khi thì đơn giản là những câu chuyện phiếm về âm nhạc, thú chơi. Lúc phức tạp lại là những dự án dang dở mà anh ấp ủ. Có những dự án mà anh muốn lôi kéo cả tôi tham gia. Trái với vẻ ngoài gai góc xù xì, Trần Lập mà tôi biết trước nhất là một người nhiệt tâm cầu thị. 

Một khoảng lặng của Trần Lập bên cây đàn guitar. Ảnh: Đoàn Bách

Tuy thế, không dễ cảm mến Trần Lập nếu mới tiếp xúc. Nhiều người nói ở anh có sự trịnh trọng mà đa phần dân nghe, chơi rock ở Việt Nam không ưa. Tôi thì nghĩ, chính xác hơn, đó là sự thận trọng. Khi cùng lúc gánh vai nhiều món tình yêu to nặng, gia đình và đam mê riêng, bạn có thể ngông nghênh? Đấy là chưa kể, Trần Lập ý thức rất rõ trách nhiệm của anh lên cái-gọi-là nhạc rock Việt trong mắt các nhà quản lý văn hóa. 

Chơi lâu với anh mới thấy, dù ở cuộc chơi nào, Trần Lập cũng giữ cân bằng tuyệt vời. Tất cả bạn bè của anh đều rõ. Chính khả năng ấy giúp Bức Tường quay trở lại sân khấu và đạt được những dấu ấn đại chúng nhất định, nếu không muốn nói là thành công nối tiếp, với một tạo hình khác hẳn trong diện mạo lẫn chuyên môn. 

Trần Lập năm 2010. Ảnh: Đoàn Bách

Đánh giá về thành công trong âm nhạc của anh và Bức Tường, có ý kiến cho rằng đó là do may mắn (Ô! Chúng ta có thể đạt được điều gì lại không cần một chút vận may?). 

May mắn là thứ bạn không được liệt kê khi nói về những ai tự tay làm nên. Nhạc rock nói riêng và bối cảnh âm nhạc đương đại Việt Nam, trường hợp thành công của Bức Tường sẽ là duy nhất. Nhờ có Trần Lập. Anh sinh ra để thành công với nhạc rock trong môi trường này. 

Thẩm mỹ và tư duy cho phép Trần Lập thử sức ở nhiều lĩnh vực ngoài âm nhạc. Đó là thiết kế, đạo diễn – nhà sản xuất, dẫn chương trình – giám khảo truyền hình… Đáng quý ở chỗ, đa nghệ nhưng ở sân chơi nào anh cũng để lại được ít nhiều dấu ấn nhờ thái độ chuyện nghiệp và sự nghiêm túc hiếm có. 

“Đừng sống giống như hòn đá…” - anh đã viết. Tôi thì thấy anh đã sống như một bông hồng thủy tinh trong bài hát của mình. Đẹp đẽ kiểu biểu tượng và mỏng manh. Số phận đã cho anh nhiều và cũng nghiệt ngã cướp lại khi đang căng đầy nhất. Nhưng thứ mà số phận không tài nào lấy đi được của Trần Lập đó là nguồn cảm hứng mà anh đã truyền lửa suốt sự nghiệp của mình. Đó là những ca khúc, những đứa con tinh thần của anh, đã và sẽ được hát qua nhiều thế hệ sau anh. Đó là thời khắc anh đè cơn đau và hát những ca khúc của mình giữa vòng tay gia đình và bè bạn. Cho lần thắp lửa cuối cùng. Mà tôi tin rằng, bất cứ ai có mặt trong vạn người đêm Giảng Võ đó, đều không thể nào quên. 

Chuyến đi xa đầu tiên và cũng là cuối cùng của anh và tôi vừa tròn một năm trước. Đó là một hành trình chạy xe máy trên những cung đường Tây Bắc. Chuyến đi ngắn thôi nhưng nỗi nhớ thì dài. Và giờ, anh lại lên đường cho chuyến đi xa nhất của đời người. 

Chị Hoa và hai cháu, anh em ban nhạc, bạn bè nghệ sĩ và khán giả, lúc nhớ anh sẽ ươm than hồng kỷ niệm. 

Bởi, chỉ có ngọn lửa anh thắp là còn đây mãi.