Theo tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ung thư là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Trên thế giới, trong năm 2012, có khoảng 14 triệu trường hợp ung thư được phát hiện mới và có đến 8,2 triệu ca tử vong liên quan đến ung thư.

Ở Việt Nam, tổng số ca tử vong do ung thư năm 2012 là 91.600 ca, trong đó, số nam giới tử vong do ung thư là 58.200 ca.

Tuy nhiên, ung thư không phải là căn bệnh đáng sợ nếu được chẩn đoán sớm. Đây là điều kiện quan trong nhất quyết định hiệu quả điều trị và làm giảm tỷ lệ tử vong do căn bệnh này.

Bệnh nhân ung thư sẽ có cơ hội được chữa khỏi nếu phát hiện sớm. Ảnh: BBC

Tại lễ đón nhận chứng chỉ ISO 15189 của khoa Xét nghiệm, Bệnh viện MEDLATECT, PGS.TS Nguyễn Nghiêm Luật, cố vấn chuyên môn bệnh viện, cho biết một số loại ung thư có thể biểu hiện các dấu hiệu và triệu chứng ung thư (ung thư da, cổ tử cung, vú, trực tràng và miệng) nên có thể chẩn đoán và điều trị ở giai đoạn sớm.

Tuy nhiên, nhiều loại ung thư hầu như không biểu hiện dấu hiệu và triệu chứng trong quá trình tiến triển. Vì vậy, việc chẩn đoán ung thư cần phải dựa vào các dấu ấn ung thư, sinh học phân tử, chẩn đoán hình ảnh và tế bào học.

Dấu ấn ung thư (hay còn gọi là dấu ấn khối u) là những chất hóa học của cơ thể, thường là các protein, được sản xuất bởi bản thân các tế bào ung thư hoặc đôi khi do cơ thể sản xuất ra để đáp ứng với sự phát triển ung thư.

Một số các dấu ấn ung thư có thể được phát hiện trong các mẫu xét nghiệm của cơ thể như máu, nước tiểu và các mô. Chúng có thể được sử dụng cùng với các xét nghiệm và các kỹ thuật cận lâm sàng khác để phát hiện và chẩn đoán một số loại ung thư, tiên lượng, theo dõi đáp ứng điều trị và phát hiện tái phát. Theo PGS Luật, trên 20 dấu ấn ung thư có thể được thực hiện để biết bệnh sớm.

Đàn ông có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt có thể kết hợp với siêu âm nội soi và sinh thiết tuyến tiền liệt để biết có nguy cơ bị ung thư hay không.

Phụ nữ, cũng có thể sàng lọc ung thư cổ tử cung bằng cách quan sát trực tiếp với sự trợ giúp của kỹ thuật rửa cổ tử cung bằng acid acetic từ 3-5% trong một phút và sau đó quan sát sự thay đổi màu sắc ở cổ tử cung bằng mắt thường hoặc xét nghiệm HPV ở các bệnh viện tuyến huyện, xã.

Xét nghiệm phết tế bào cũng giúp tìm tế bào ung thư cổ tử cung, các chuyên gia có thể xét nghiệm định type HPV hoặc chụp ảnh vú để phát hiện ung thư vú. Tuy nhiên, những xét nghiệm trên cần được tiến hành đúng quy trình để kết quả chính xác.